Programma Bestuur & middelen

Burgemeester Haverkamp & Wethouder Bekhuis

Het bestuur van onze gemeente wordt gevormd door de gemeenteraad en het college van Burgemeester en Wethouders. In de gemeenteraad zitten negentien inwoners uit onze gemeente. De zetelverdeling is als volgt: CDA twaalf zetels, Gemeentebelangen/VVD vier zetels, PvdA twee zetels en Dorpen Centraal één zetel.

 

Voor onze inwoners willen we goed inzichtelijk maken wat we als bestuur van de gemeente Tubbergen doen en waar we het gemeenschapsgeld voor inzetten. Onze gemeentelijke begroting moet in evenwicht zijn. Gemeenschapsgeld genereren wij via de algemene uitkering van het gemeentefonds en door het heffen van gemeentelijke belastingen. Ons uitgangspunt is dat we de lokale lasten zo laag en stabiel mogelijk willen houden. We houden oog voor een gezonde balans tussen de hoogte van de lokale lasten, onze begrotingspositie en onze investeringen.   

 

De uitvoering van het gemeentelijke beleid wordt gedaan door onze uitvoeringsorganisatie Noaberkracht Dinkelland Tubbergen. Noaberkracht is een samenwerkingsverband met de gemeente Dinkelland. Er zijn ook maatschappelijke opgaven die om een aanpak vragen die de grenzen van individuele gemeenten overstijgt. In dat geval vinden we het belangrijk om samen te werken met de juiste partners. Op inhoudelijke thema’s zullen wij de bestaande samenwerking binnen de provincie Overijssel, regio Twente, Noordoost Twente en met de gemeente Dinkelland voortzetten.

Financiële verordening Tubbergen 2017          

Beleidskader verbonden partijen 2019

Nota reserves en voorzieningen 2019-2022

Verordening onroerendezaakbelastingen 2020

Verordening toeristenbelasting 2021

Verordening rechtspositie raads- en commissieleden 2019

Integriteitsbeleid Tubbergen 2009

Vordering behandeling bezwaarschriften Tubbergen 2014

Vordering op de rekenkamercommissie Tubbergen 2013

Controleverordening Tubbergen 2014

Nota geldleningen en garantstellingen 2017

 

Voor een actueel totaalbeeld van de vastgestelde beleidsnota's en verordeningen verwijzen we u naar: Overheid.nl

Binnen het programma Bestuur & middelen maken we gebruik van de volgende kengetallen:

• Aantal inwoners: 21.282
• Gemiddelde leeftijd: 42,2 jaar 
• Aantal huishoudens: 8.678 
• Aandeel alleenstaand: 25,4% 
• Gemiddeld betaalde OZB woningen: € 308

 

Prognose bevolkingsontwikkeling (2020):

Onder het programma Bestuur & middelen vallen de volgende verbonden partijen:

• Noaberkracht Dinkelland Tubbergen: Informatie is te vinden via de volgende link:  Noaberkracht.
• Regio Twente: Informatie is te vinden via de volgende link:  Regio Twente.
• Cogas: Informatie is te vinden via de volgende link: Cogas.
• Enexis Holding: Informatie is te vinden via de volgende link: Enexis.
• Wadinko: Informatie is te vinden via de volgende link: Wadinko.
• BNG: Informatie is te vinden via de volgende link: BNG.
• EUREGIO: Informatie is te vinden via de volgende link:  EUREGIO.

Herijking gemeentefonds 

Het Rijk werkt samen met de VNG aan een herijking van de verdeling van het gemeentefonds. Deze herijking moet leiden tot een toekomstbestendige verdeling met als uitgangspunten stabiliteit, vereenvoudiging, en uitlegbaarheid. Deze herijking was in eerste instantie opgedeeld in de volgende twee onderdelen

• Sociaal domein
• Het klassieke deel

 

Als onderdeel van de herijking van het klassieke deel is ook de inkomstenverevening benoemd. Gaandeweg bleek dat deze inkomstenverevening dermate belangrijk kan zijn in de totale herijking dat vanaf medio 2019 feitelijk wordt gesproken over drie onderdelen.

 

In totaliteit heeft deze herijking betrekking op een totaalbedrag van € 30 miljard. Invoering van de nieuwe verdeling is verschoven van het jaar 2021 naar 2023. Reden voor deze verschuiving was gelegen in de forse herverdeeleffecten die de eerste uitkomsten lieten zien. 

 

Uiteraard zullen wij waar nodig en waar mogelijk onze stem laten horen en zullen we u als raadsleden op de hoogte houden van de laatste ontwikkelingen op dit vlak. Wij zien op grond van eerdere ervaringen met herverdelingen van rijksmiddelen echter wel een (financieel) risico. De laatste herverdelingen van rijksmiddelen hebben namelijk voor kleine(re) gemeenten en dan vooral in het oosten van het land vaak negatief uitgepakt. In de perspectiefnota 2021 is besloten om met ingang van het jaar 2022 (ingang van de herverdeling) rekening te houden met een meerjarig nadelig effect dat oploopt tot een bedrag van € 25 per inwoner. Eind 2020 heeft het Rijk bekend gemaakt da er in het eerste kwartaal 2021 meer duidelijkheid zal worden gegeven over de herijking en de herverdeeleffecten.

 

Inkoop duurzame energie voor onze gebouwen

De portefeuillehouder van de gemeente Tubbergen heeft in 2020 een samenwerkingsovereenkomst met elf Twentse gemeenten getekend om additionele opwek te realiseren via Twence, het gaat dan eerst om elektra. Gas komt in een later stadium wanneer Twence daar de benodigde vergunningen voor heeft. Vanaf 1 januari 2021 is Greenchoice (weer) onze leverancier van elektra, deze elektra wordt 100% duurzaam geproduceerd door de afvalverbrandingsoven van Twence waar de gemeente aandeelhouder van is. Voor de levering van gas is gebruikt gemaakt van de verlenging van het contract met Gazprom voor 2021. Dit gas is voorzien van groencertificaten van een windmolenpark in Turkije. De intentie is om zo snel als mogelijk gas ook duurzaam lokaal te produceren via Twence, Hiervoor is de samenwerkingsovereenkomst getekend waarin een inspanningsverplichting is opgenomen voor Twence.

 

Afrekening bezwaarschriften btw gemeente Tubbergen 2012 t/m 2018

Zoals wij in de jaarrekening 2019 en in het tweede programmajournaal hebben aangegeven, hebben wij bezwaar gemaakt tegen de afrekeningen over de jaren 2012 t/m 2018. Deze bezwaarschriften zijn in 2020 volledig gehonoreerd. Per saldo is over deze jaren een bedrag ontvangen van € 965.000 Hiervan hadden wij in de jaarrekening 2019 al een bedrag verantwoord van afgerond € 600.000. Bij het 2e programmajournaal hebben wij het restant van € 365.000 opgenomen in de begroting. Op basis van de ontvangen beschikkingen is dit bedrag nu ook verwerkt in de jaarrekening.

 

Stand van zaken bezwaarschriften btw gemeente Tubbergen 2019 en 2020

Over deze jaren hopen wij in het jaar 2021 een akkoord te bereiken met de Belastingdienst.

 

BTW op inzameling verpakkingsmateriaal

De gemeente ontvangt voor het gescheiden inzamelen van (verpakkings)afval een bijdrage van Stichting Afvalfonds Verpakkingen/Nedvang. Hierover is in de afgelopen jaren geen btw berekend, dit in lijn met de werkwijze in vele andere gemeenten. Landelijk is vervolgens een discussie ontstaan tussen de Belastingdienst, genoemde stichting en VNG/gemeenten over de vraag of de bijdrage die de gemeenten ontvangen belast moet worden met btw. De staatssecretaris van Financiën heeft uiteindelijk beslist dat de bijdrage wel met btw belast moet worden. Dit omdat de wettelijke plicht tot het gescheiden inzamelen van afval van de verpakkingsindustrie, bij de verpakkingsindustrie ligt en niet bij de gemeenten. Daarom worden de werkzaamheden van de gemeente hiervoor als een dienst aangemerkt waarover btw verschuldigd is. De Belastingdienst heeft vervolgens aangegeven dat er met terugwerkende kracht vanaf 2015 als btw door de gemeente afgedragen moet worden aan de fiscus. Dit betreft een bedrag van € 255.000 Deze btw hebben wij verhaald op Stichting Afvalfonds Verpakkingen/Nedvang. Desondanks hebben wij een nadeel van € 22.000 . Dit betreft de door de Belastingdienst toegepaste belastingrente over de vorderingen vanaf 2015. Deze belastingrente kunnen wij niet terugvorderen van Stichting Afvalfonds Verpakkingen/Nedvang. Omdat wij het niet eens zijn met de systematiek die de Belastingdienst toepast op de verrekening van de oude jaren, hebben wij met een aantal gemeenten in de regio hiertegen bezwaar gemaakt. De uitkomsten hiervan verwachten wij in 2021.

 

Regio Twente

De veertien Twentse gemeenten hebben eind 2019 besloten om hun onderlinge samenwerking en de samenwerking met andere partners in de regio Twente te versterken om zo beter kansen te kunnen pakken en gezamenlijke ambities waar te kunnen maken. In de eerste helft van 2020 is een transitieplan opgesteld waarbij een paar belangrijke uitgangspunten golden: meer eenvoud en focus en minder bestuurlijke drukte.

 

Uit het transitieplan komt een aantal structuurwijzigingen voort:

1. Een bestuursmodel voor de samenwerking tussen overheid, ondernemers en onderwijs;
2. Het omvormen van de bestaande Regeling Regio Twente naar een nieuwe regeling, waarbij samenwerking op het terrein van de gezondheid centraal wordt gesteld;
3. Een nieuwe positionering van het taakveld recreatieve voorzieningen;
4. Een andere uitvoering van de vrijwillige samenwerkingen tussen de gemeenten.

 

Het algemeen bestuur van de Regio Twente heeft op 1 juli 2020 het transitieplan vastgesteld. Direct daarna is gestart met de uitwerking van het plan en de voorbereiding van de besluitvorming in de gemeenten. In 2021 zal binnen de veertien gemeenten op alle onderdelen besluitvorming plaatsvinden.

 

Denkrichtingen / ombuigingen

Noaberkracht

Wij hebben in het bestuur van Noaberkracht en met de directie van Noaberkracht overeenstemming bereikt over een aanvullende taakstelling op Noaberkracht die oploopt van € 100.000 in 2020 naar structureel € 350.000 in 2023. Wij menen hiermee op een goede manier invulling te hebben gegeven aan uw unaniem aangenomen amendement waarin u middels een zienswijze aangeeft dat de raad van oordeel is dat ook Noaberkracht een wezenlijke bijdrage dient te leveren om een evenwichtige gemeentelijke meerjarenbegroting te waarborgen. Tevens geeft u aan dat de raad van oordeel is dat Noaberkracht daarbij een taakstelling heeft op te nemen, waarbij afbreuk aan de dienstverlening aan inwoners zoveel mogelijk wordt beperkt. Nadere invulling en concretisering loopt in eerste instantie via de P&C-cyclus van Noaberkracht. Zodra de dienstverlening richting de beide gemeenten hierdoor wijzigt komen we daar uiteraard bij u als gemeenteraad op terug.

 

De invulling van deze taakstelling is binnen Noaberkracht gerealiseerd en vastgelegd in separaat besluit van het bestuur van Noaberkracht.

 

Stelposten voor nieuw beleid 

Hoewel wij van mening zijn en blijven dat er ieder jaar ruimte moet zijn voor nieuw beleid dan wel intensivering van beleid ontkomen we er gezien de financiële situatie niet aan om hier enige terughoudendheid te betrachten. Vandaar dat wij in de perspectiefnota hebben voorgesteld deze ruimte de eerste twee jaren (2020 en 2021) te halveren. Inmiddels heeft onze financiële situatie ons ertoe bewogen deze denkrichting door te trekken naar de jaren 2022 en 2023. Dat wil zeggen dat in deze begroting wordt voorgesteld de betreffende stelposten ook voor de jaren 2022 en 2023 te halveren.

De resterende stelpost voor nieuw beleid voor het jaar 2020 ten bedrage van € 50.000 wenden we niet aan in 2020 maar gebruiken we ter dekking van het herziene meerjarige saldo.

 

Extensiveren van belevingsonderzoeken 

Voor de uitvoering van belevingsonderzoeken is in de gemeentebegroting een budget geraamd van € 30.000. De interne uren zijn te verwaarlozen want de onderzoeken worden geheel buiten de deur gezet. In 2018 is een belevingsonderzoek toerisme uitgevoerd en op dit moment is een belevingsonderzoek betreffende de visie op dienstverlening in voorbereiding. Het halveren van het budget voor belevingsonderzoeken levert een structurele besparing op van € 15.000. Deze was direct te verzilveren, want we hadden geen meerjarig contract.

 

Nieuw beleid

We willen werken aan meer zichtbaarheid van de gemeenteraad. Daarom is besloten om per maand een kernavond te houden, waar de gemeenteraad op bezoek gaat in één van de negen kernen. Het doel hiervan is om informeel met elkaar in gesprek te gaan over de kernagenda van het dorp, maar ook van gedachten te wisselen over toekomstige opgaven, zowel vanuit de gemeente als vanuit het dorp bezien. Daarnaast kunnen op initiatief van de raad zelf, het college of van inwoners, ondernemers of organisaties (kern overstijgende) onderwerpen worden ingepland waarover ook informeel met elkaar in gesprek wordt gegaan. Deze thema-avonden worden op locatie of in het gemeentehuis gehouden, afhankelijk van het onderwerp.

Corona

Zoals in de inleiding is aangegeven heeft het jaar 2020 voor een groot deel in het teken gestaan van corona. In deze inleiding is ook het integrale financiële overzicht betreffende corona opgenomen. Hier is voor gekozen omdat de financiële gevolgen van de coronacrisis op meerdere plekken in deze jaarverantwoording naar voren komen waardoor het totale beeld ontbreekt.

 

De rijksvergoeding betreffende de corona compensatie is binnen gekomen via de algemene uitkering en dus verantwoord binnen dit programma. Voor een totaaloverzicht wordt verwezen naar de inleiding.

Moties

Subsidiëring van maatschappelijk vastgoed (OZB)

In de raadsvergadering van 11 november 2019 is de motie Subsidiëring van maatschappelijk vastgoed (OZB) unaniem aangenomen. Middels deze motie draagt de raad het college op:

1. Opdracht geven aan het VNG om binnen 6 maanden een oplossing te vinden voor OZB lasten druk;
2. Deze motie te delen met andere gemeentes;
3. In samenspraak met verenigingen en organisaties alternatieve mogelijkheden om lasten te verlagen onderzoeken ten gunste van de exploitatie.

Stand van zaken: De motie is in behandeling. 

De motie is te raadplegen via de volgende link: Moties 2019

 

Herverdeling gemeentefonds

In de raadsvergadering van 1 september 2020 is de motie Herverdeling gemeentefonds unaniem aangenomen. Middels deze motie draagt de raad het college op:

• Uiterlijk voor 30 november 2020 een brief te sturen aan de Provinciale Staten van Overijssel met het verzoek het provinciebestuur op te dragen in overleg te treden met de Rijksoverheid met als doel extra financiële middelen aan (nadeel)gemeenten beschikbaar te stellen om te voorkomen dat het voorzieningenniveau van de gemeenten verder aangetast wordt.
• Uiterlijk voor 30 november 2020 een brief te sturen aan de financiële woordvoerders van de Tweede Kamer waarin wordt aangedrongen op overleg met het kabinet met als doel extra financiële middelen aan (nadeel)gemeenten beschikbaar te stellen om te voorkomen dat het voorzieningenniveau van de gemeenten verder wordt aangetast en het door die extra middelen voor de gemeente mogelijk wordt een structureel sluitende begroting te realiseren; deze motie onder de aandacht te brengen van;
• Het ministerie van BZK;
• De Tweede Kamer der Staten-Generaal;
• De Nederlandse gemeenten;
• De VNG:
• Een afschrift van deze motie te versturen naar de lokale media.

Stand van zaken: De motie is uitgewerkt en de betreffende brieven zijn in november 2020 verstuurd

De motie is te raadplegen via de volgende link: Moties 2020

De effecten van ons lokale beleid worden toegelicht aan de hand van een vaste set (verplichte) beleidsindicatoren.

Indicator	2018	2019	2020
Formatie (fte per 1.000 inwoners)	6,35	6,65	6,70
Bezetting (fte per 1.000 inwoners)*	7,88	7,85	7,75
Apparaatskosten (kosten per inwoner)	679,0	658,0	647,0
Externe inhuur (kosten als percentage van de totale loonsom plus totale kosten inhuur externen)	8,9	11,9	10,7
Overhead (percentage van de totale lasten)	10,6	11,4	9,6

 

Toelichting formatie en bezetting

*In de jaarstukken van 2018 is ten onrechte twee keer de indicator formatie vermeld, ook bij bezetting. Dit is in bovenstaande tabel hersteld.

 

Op 31 december 2020 waren er iets minder mensen in dienst als op diezelfde datum in 2019. Daarentegen waren er op 31 december 2020 meer fte in dienst dan op 31 december 2019. Dit betekent dat in 2020 minder medewerkers samen een hoger aantal uren werkten. 

 

Toelichting overhead

De daling van het percentage aan overhead in 2020 ten opzichte van 2019 heeft alles te maken met de verbeterde wijze waarop de afdelingen tijdschrijven. Hoe meer uren worden verantwoord op de producten, hoe minder er overblijft aan overhead.

Hieronder wordt op hoofdlijnen aangegeven hoe de verschillen tussen de gerealiseerde bedragen en de begrote bedragen na wijziging zijn ontstaan.

 

Algemene uitkering (voordeel € 109.000) 

De hogere algemene uitkering heeft voor een bedrag van € 50.000 betrekking op voordelige afrekeningen over de jaren 2018 en 2019. Deze voordelige afrekening zijn een gevolg van vastgestelde en bijgestelde maatstaven over die jaren.  Daarnaast liet de decembercirculaire 2020 een hogere algemene uitkering over het jaar 2020 zien van € 59.000.  Deze hogere algemene uitkering  bestond voor een bedrag van € 41.000 uit het derde deel van de corona compensatie over het jaar 2020 en voor een bedrag van € 18.000 uit een bijstelling van de maatsteven.

 

Organisatieondersteuning (voordeel € 61.000)

Door een herverdeling van de  overhead (doorberekening vanuit Noaberkracht) over de verschillende producten en activiteiten treedt er een verschuiving op tussen de verschillende producten en activiteiten. Tegenover het voordeel hier staan tal van kleinere tegenvallers op de overige producten en activiteiten. Het totaal van de werkelijk doorberekende overhead (doorberekening vanuit Noaberkracht is gelijk aan de raming.

 

Raad- en raadscommissies (voordeel € 45.000)

Het voordeel komt hoofdzakelijk voort uit de raming van kosten voor activiteiten die door de coronacrisis geen doorgang hebben weten te vinden. Te noemen is bijvoorbeeld de organisatie van (fysieke) kernavonden, thema-avonden, aanvullende kosten (fysieke) raadsvergaderingen, deelname VNG-congres, excursie(s) van de raad en raadsontmoeting met de Samtgemeinde Uelsen. Ook heeft de raadscommissie veelal (digitaal) vergaderd in raadssamenstelling, waardoor er een verminderde uitgave is op presentiegelden voor commissieleden. Tot slot zijn er voor de raad minder gebruikers opgevoerd voor het raadsinformatiesysteem, waardoor op het gebruik van software een voordeel behaald wordt.

 

Stelpost corona (voordeel € 454.000)

Voor een toelichting op de totstandkoming en de opbouw van deze stelpost wordt verwezen naar de inleiding.

 

Taakmutaties algemene uitkering (voordeel € 184.000)

Via de algemene uitkering ontvangt heeft de gemeente gelden ontvangen waarmee bepaalde uit te voeren taken kunnen worden bekostigd. De zogenaamde taakmutaties. In afwachting van te ontwikkelen beleid worden voor deze taakmutaties in eerste instantie stelposten geraamd. Voor een aantal van deze taakmutaties is in 2020 (nog) geen beleid ontwikkeld wat betekent dat  de betreffende stelposten dus ook niet zijn aangewend en vrij vallen ten gunste van het resultaat 2020. De redenen hiervoor zijn divers. 

Een deel van deze vrijval komt voor een bedrag van € 127.000 terug bij de budgetoverheveling wat betekent dat de beleidsontwikkeling en dus het beroep op deze middelen plaats zal vinden in 2021. 

 

Eigen risico en uitkeringen aansprakelijkheidsverzekering (voordeel € 24.000)

De gemeente Tubbergen betaalt jaarlijks premie voor de aansprakelijkheidsverzekering. Daarnaast is er een budget opgenomen voor het eigen risico en zaken die buiten de aansprakelijkheidsverzekering vallen. In 2020 is het eigen risico niet aangesproken en zijn er geen kosten geweest voor zaken die buiten de aansprakelijkheidsverzekering vielen. 

 

Voorziening pensioenen wethouders (nadeel € 80.000)

We zijn verplicht om ieder jaar bij de jaarverantwoording een herziene berekening van de toekomstige rechten van de wethouders pensioenen op te leveren. Naast fluctuatie in bestand (mensen die in- en uitstromen) is vooral de extreme daling van de rekenrente van invloed. Daarnaast wordt ook van jaar gekeken naar de levensverwachting en de ramingen daar waar nodig op aangepast. 

 

Mutaties reserves

Het verschil op de mutaties van de reserves  betreft voornamelijk lagere onttrekkingen m.b.t. onderhoud gebouwen van € 40.000.

 

Een gedetailleerde toelichting op de verschillen tussen gerealiseerde bedragen en begrote bedragen na wijziging is te vinden in de Jaarrekening 2020 onder "Toelichting en analyse op de baten en lasten".