Programma Bestuur & middelen

Burgemeester Haverkamp & WethouderVloothuis

Het bestuur van onze gemeente wordt gevormd door de gemeenteraad en het college van Burgemeester en Wethouders. In de gemeenteraad zitten negentien inwoners uit onze gemeente. De zetelverdeling is als volgt: CDA twaalf zetels, Gemeentebelangen/VVD vier zetels, PvdA twee zetels en Dorpen Centraal één zetel.

 

Voor onze inwoners willen we goed inzichtelijk maken wat we als bestuur van de gemeente Tubbergen doen en waar we het gemeenschapsgeld voor inzetten. Onze gemeentelijke begroting moet in evenwicht zijn. Gemeenschapsgeld genereren wij via de algemene uitkering van het gemeentefonds en door het heffen van gemeentelijke belastingen. Ons uitgangspunt is dat we de lokale lasten zo laag en stabiel mogelijk willen houden. We houden oog voor een gezonde balans tussen de hoogte van de lokale lasten, onze begrotingspositie en onze investeringen.

 

De uitvoering van het gemeentelijke beleid wordt gedaan door onze uitvoeringsorganisatie Noaberkracht Dinkelland Tubbergen. Noaberkracht is een samenwerkingsverband met de gemeente Dinkelland. Er zijn ook maatschappelijke opgaven die om een aanpak vragen die de grenzen van individuele gemeenten overstijgt. In dat geval vinden we het belangrijk om samen te werken met de juiste partners. Op inhoudelijke thema’s zullen wij de bestaande samenwerking binnen de provincie Overijssel, regio Twente, Noordoost Twente en met de gemeente Dinkelland voortzetten.

Financiële verordening Tubbergen 2017          

Algemene subsidieverordening 2018

Beleidskader verbonden partijen 2019

Legesverordening 2021

Nota reserves en voorzieningen 2019-2022

Subsidieregeling initiatieven herdenking Boerenopstand 2021

Kadernota integraal risicomanagement en weerstandsvermogen 2021

MijnOmgevingsvisie 2021

Verordening onroerendezaakbelastingen 2021

Verordening toeristenbelasting 2021

Verordening rechtspositie raads- en commissieleden 2019

Integriteitsbeleid Tubbergen 2009

Vordering behandeling bezwaarschriften Tubbergen 2014

Vordering op de rekenkamercommissie Tubbergen 2013

Controleverordening Tubbergen 2014

Nota geldleningen en garantstellingen 2017

 

Voor een actueel totaalbeeld van de vastgestelde beleidsnota's en verordeningen verwijzen we u naar: Overheid.nl

Binnen het programma Bestuur & middelen maken we gebruik van de volgende kengetallen:

• Aantal inwoners: 21.362
• Gemiddelde leeftijd: 42,4 jaar 
• Aantal huishoudens: 8.226
• Aandeel alleenstaand: 25,7% 
• Gemiddeld betaalde OZB woningen: € 314

 

Prognose bevolkingsontwikkeling:

Onder het programma Bestuur & middelen vallen de volgende verbonden partijen:

• Noaberkracht Dinkelland Tubbergen: Informatie is te vinden via de volgende link:  Noaberkracht.
• Stichting Twenteboard: Informatie is te vinden via de volgende link:  Twenteboard.
• Cogas: Informatie is te vinden via de volgende link: Cogas.
• Enexis: Informatie is te vinden via de volgende link: Enexis.
• Wadinko: Informatie is te vinden via de volgende link: Wadinko.
• BNG: Informatie is te vinden via de volgende link: BNG.
• EUREGIO: Informatie is te vinden via de volgende link:  EUREGIO.

Herijking gemeentefonds

Het Rijk werkt samen met de VNG aan een herijking van de verdeling van het gemeentefonds. Deze herijking moet leiden tot een toekomstbestendige verdeling met als uitgangspunten stabiliteit, vereenvoudiging, en uitlegbaarheid. Deze herijking was in eerste instantie opgedeeld in de volgende twee onderdelen

• Sociaal domein
• Het klassieke deel

 

Als onderdeel van de herijking van het klassieke deel is ook de inkomstenverevening benoemd. Gaandeweg bleek dat deze inkomstenverevening dermate belangrijk kan zijn in de totale herijking dat vanaf medio 2019 feitelijk wordt gesproken over drie onderdelen.

 

In totaliteit heeft deze herijking betrekking op een totaalbedrag van € 30 miljard. Invoering van de nieuwe verdeling is verschoven van het jaar 2021 naar 2022. Reden voor deze verschuiving was gelegen in de forse herverdeeleffecten die de eerste uitkomsten lieten zien. Er was vooral een verschuiving van kleine (plattelands)gemeenten naar grote gemeenten met een centrumfunctie en van gemeenten in het oosten van het land naar het westen va het land waarneembaar. Aan de hand van deze te verwachten negatieve herverdeeleffecten hebben wij in meerjarig perspectief rekening gehouden met een nadeel. Wij zien op grond van eerdere ervaringen met herverdelingen van rijksmiddelen echter wel een (financieel) risico. De laatste herverdelingen van rijksmiddelen hebben namelijk voor kleine(re) gemeenten en dan vooral in het oosten van het land vaak negatief uitgepakt.  In 2021 zijn meerdere voorlopige berekeningen en reacties naar buiten gekomen.

 

Extra middelen via algemene uitkering voor jeugd

Op 2 juni 2021 hebben de VNG en het Rijk in een bestuurlijk overleg gesproken over de uitspraak van de Commissie van Wijzen inzake het jeugddossier. Op basis van de afspraken in dit overleg stelt het Rijk voor 2022 € 1,314 miljard extra ter beschikking aan gemeenten ter compensatie voor de tekorten op het gebied van jeugdhulp. Hiermee volgt het kabinet de uitspraak van de Commissie. In het overleg is ook vastgesteld dat het nieuwe kabinet een besluit dient te nemen over de structurele financiële bekostiging van gemeenten vanaf 2023 op dit dossier en dat rijk en VNG zich committeren aan een Hervormingsagenda Jeugd. Deze agenda dient voor 1 januari 2022 te worden opgesteld.

 

Transitie Regio Twente

Op 1 juli 2020 hebben de 14 Twentse gemeenten een transitieplan voor de Regio Twente vastgesteld. Uitvoering van dit plan heeft geleid tot een nieuwe samenwerkingsstructuur die op 8 juli 2021 is ingegaan. Het taakveld sociaaleconomische structuurversterking van Twente is ondergebracht bij de Stichting Twente Board. In de stichting werken vertegenwoordigers van de Twentse ondernemers, het Twents onderwijs en de Twentse overheden nauw met elkaar samen.

 

De Regeling Regio Twente is omgevormd tot de Gemeenschappelijke Regeling Gezondheid. Deze organisatie is belast met de uitvoering van de taken van de Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst (GGD), de Organisatie voor Zorg en Jeugdhulp Twente (OZJT), Veilig Thuis Twente (VTT), Samen 14 (de vrijwillige samenwerking van de 14 Twentse gemeenten gericht op de onderlinge afstemming van het zorg- en jeugdhulpbeleid) en Kennispunt Twente (gezamenlijk kennis- en informatieplatform). Tot 1 januari 2022 voert de GR Gezondheid ook het beheer en onderhoud van de recreatieve routes en de recreatieparken Het Rutbeek in Enschede, Het Lageveld in Wierden en Het Hulsbeek in Oldenzaal uit. Daarna worden deze taken ondergebracht bij het Recreatieschap Twente.

 

De vrijwillige samenwerkingen tussen de gemeenten (coalition of the willing-taken) die de afgelopen jaren door de Regio Twente zijn gefaciliteerd, zijn ondergebracht bij gemeenten. Over de enkele taken, waaronder de ondersteuning van de Twenteraad, moeten nog definitieve afspraken gemaakt worden.

 

De transitie heeft voor de Twentse gemeenten een structurele besparing opgeleverd van ruim € 260.000. De frictiekosten van ongeveer € 2 miljoen worden volledig gedekt uit bestaande reserves en het jaarrekeningresultaat 2020.

 

Dividend Cogas

In het eerste programmajournaal hebben we u gemeld dat tijdens de aandeelhoudervergadering (AvA) van 16 december 2020 de aandeelhouders van Cogas hebben ingestemd met de verkoop van het 50% belang in Cogas Kabel Infra B.V. Tevens is besloten dat een dividendafbouwfonds ter grootte van € 25 miljoen wordt ingesteld: vijf jaar lang wordt jaarlijks € 5 miljoen uitgekeerd aan de aandeelhouders zodat de dividenduitkering van Cogas aan de aandeelhoudende gemeenten met het wegvallen van het CKI-dividend voor een periode van vijf jaar op peil gehouden kan worden. Dit betekende concreet dat het dividend dat we al jaren gewend zijn te ontvangen van Cogas nog 5 jaar op niveau blijft en daarna terugvalt naar de helft.

 

Inmiddels hebben de aandeelhouders tijdens de AvA van 25 juni 2021 besloten tot een aanvullende uitkering van € 30 miljoen uit de opbrengst van de verkoop van het 50% belang in Cogas Kabel Infra B.V. Dit betekent voor Tubbergen een extra dividendopbrengst in 2021 van € 1.727.250.

 

Stand van zaken bezwaarschriften btw 2019 en 2020

De gemeente heeft in het eerste half jaar van 2021 bezwaar gemaakt tegen de afrekening over het jaar 2019 en wacht momenteel op een oordeel van de Belastingdienst. Het bezwaar tegen de afrekening 2020 zal heeft eind 2021 plaatsgevonden.

 

Glashoes en centrumberaad

Het Voorlopig Ontwerp en de Businesscase van het Glashoes zijn opgeleverd. De investering en exploitatie zijn haalbaar binnen de kaders die de gemeenteraad hiervoor gesteld heeft in juli 2019. De gemeenteraad heeft in april 2021 besloten om definitief te kiezen voor nieuwbouw van het Glashoes. Hierna is direct gestart met het opstellen van het Definitief Ontwerp. Ook heeft het ontwerpbestemmingsplan ter inzage gelegen. 
In juli 2021 heeft de raad een bestuursopdracht geformuleerd en het Glashoes on-hold gezet. Naar aanleiding daarvan kijken we opnieuw naar de centrumontwikkeling van Tubbergen. We noemen dit proces het Centrumberaad Tubbergen. Het resultaat van het Centrumberaad is een plan met visie, doelen en kaders voor de ontwikkeling van het centrum van Tubbergen. Aangevuld met een voorstel voor functies op locaties. 

 

Verkenning samenwerking met Oldenzaal
Verdere samenwerking is nodig volgens het BMC rapport Toekombestendigheid Noaberkracht om op de (middel) lange termijn toekomstbestendig te zijn. Dit is de aanleiding voor het bestuur van Noaberkracht om de meerwaarde van samenwerking met de gemeente Oldenzaal te verkennen. Hierbij wordt rekening gehouden met de kaders en randvoorwaarden die de beide gemeenteraden via de fractievoorzitters meegegeven hebben. In de raadsvergadering van december 2021 heeft de gemeenteraad ingestemd de samenwerkingsmogelijkheden met gemeente Oldenzaal te verkennen.

 

Ruilverkaveling/Boerenopstand

In 2021 was het precies 50 jaar geleden dat Tubbergen in opstand kwam tegen de manier waarop de overheid de ruilverkaveling wilde uitvoeren. Met de ‘Boerenopstand’ ging onze gemeente de geschiedenisboeken in als de gemeente waar men zelf nadenkt en zich de wet niet van bovenaf laat voorschrijven. Daarmee is de Boerenopstand niet alleen een gebeurtenis die Tubbergen op een bijzondere manier op de kaart zette, maar is het vooral een uiting van het DNA van onze dorpen. Maar ook een levensles.

 

Zonder verleden geen toekomst. Het is de geschiedenis die je maakt tot wat je bent. Kortom: ‘Samen sterk en van onderop’ is de rode draad die in de geschiedenis van onze gemeente steeds weer te zien is. Dit alles vormde onbewust de grondslag voor de unieke manier waarop wij in de gemeente Tubbergen met elkaar samenwerken, voor Mijn Dorp 2030. Niet de Boerenopstand op zich, maar het DNA van onze gemeente, de manier waarop wij ons altijd hebben ingezet om het samen, van onderaf te doen en ons de wet niet te laten voorschrijven, staat synoniem voor de manier waarop we in onze gemeente Tubbergen met elkaar samenwerken.

 

Juist na een jaar als dit, waarin we door corona in onze vrijheid beknot zijn, zien wij de 50e verjaardag van de Boerenopstand als een aanleiding om te leren van onze geschiedenis, ons te realiseren wie we zijn en waar we vandaan komen. We willen deze gebeurtenis gebruiken als kapstok voor een herdenkingsjaar van, voor en door onze inwoners. Een jaar waarin rond dit thema tal van activiteiten hebben plaatsgevonden waarvan het theaterspektakel in de Bugemeester Verdeghaalhal zeker niet onbenoemd kan blijven .  

In de jaarstukken 2020 hebben we een totaaloverzicht van de ontvangen corona compensatie van het Rijk en de verschillende bestemmingen en bestedingen weergegeven. De resterende middelen hebben we overgeheveld van het jaar 2020 naar het jaar 2021. Ook in het jaar 2021 zijn er middelen van het Rijk ontvangen als onderdeel van het compensatiepakket corona. Het betreft hier een deel van het derde deel (de decembercirculaire 2020) en het vierde deel (de maartbrief 2021). Al deze ontvangen middelen zijn conform afspraak toegevoegd aan de stelpost corona in afwachting van meer duidelijkheid/te ontwikkelen beleid. Daarnaast zijn er in het eerste kwartaal ook middelen onttrokken aan deze stelpost. In het tweede programmajournaal 2021 hebben wij een laatste specificatie van de stelpost en het verloop van de stelpost opgenomen. In aansluiting hierop hebben we in het financiële hoofdstuk van deze jaarverantwoording weer een totaal en recent overzicht van deze stelpost en het verloop opgenomen. 

 

Dit blijven we doen in de komende P&C-documenten of indien dat nodig is via afzonderlijke kanalen.

Er zijn geen aangenomen moties en amendementen met betrekking tot dit programma.

De effecten van ons lokale beleid worden toegelicht aan de hand van een vaste set (verplichte) beleidsindicatoren.

Indicator	2019	2020	2021
Formatie (fte per 1.000 inwoners)	6,65	6,70	6,98
Bezetting (fte per 1.000 inwoners)*	7,85	7,75	8,37
Apparaatskosten (kosten per inwoner)	658,0	653,0	695,0
Externe inhuur (kosten als percentage van de totale loonsom plus totale kosten inhuur externen)	11,9	10,7	12,0
Overhead (percentage van de totale lasten)	11,4	9,6	10,8

 

Toelichting formatie en bezetting

Op 31 december 2021 waren er meer mensen in dienst bij Noaberkracht dan op diezelfde datum in 2020. Ook waren er op 31 december 2021 meer fte's in dienst dan op 31 december 2020. Dit heeft onder andere te maken met de extra taken en dus ook extra medewerkers op het gebied van participatie.

 

Toelichting overhead

De stijging van het percentage aan overhead in 2021 ten opzichte van 2020 heeft alles te maken met de verbeterde wijze waarop de afdelingen tijdschrijven. Hoe minder uren worden verantwoord op de producten, hoe meer er overblijft aan overhead.

Hieronder wordt op hoofdlijnen aangegeven hoe de verschillen tussen de gerealiseerde bedragen en de begrote bedragen na wijziging zijn ontstaan.

 

Raad- en raadscommissies (voordeel € 31.000) 

De lagere kosten zijn een gevolg zijn van minder fysieke raadsactiviteiten door corona. Raadsactiviteiten die niet fysiek zijn doorgegaan, zijn bijvoorbeeld kernavonden, een raadsexcursie en deelname aan het VNG congres. Bovendien is het aantal commissieleden niet zijnde raadsleden lager gebleven dan bij aanvang van de periode gedacht. Dit leidt jaarlijks tot lagere uitgaven van presentievergoedingen en ook tot lagere gebruikerskosten voor het papierloos vergaderen.

 

Voorziening pensioenen wethouders (voordeel € 125.000)

We zijn verplicht om ieder jaar bij de jaarverantwoording een herziene berekening van de toekomstige rechten van de wethouders pensioenen op te leveren. Naast fluctuatie in bestand (mensen die in- en uitstromen) was voorgaande jaren vooral de extreme daling van de rekenrente van invloed. Deze is dit jaar gestegen. Daarnaast wordt ook van jaar gekeken naar de levensverwachting en de ramingen daar waar nodig op aangepast. 

 

Algemene uitkering (voordeel € 288.000) 

De hogere algemene uitkering heeft voor een bedrag van € 18.000 betrekking op voordelige afrekeningen over de jaren 2019 en 2020. Deze voordelige afrekeningen zijn een gevolg van vastgestelde en bijgestelde maatstaven over die jaren.

Tot slot zorgde de decembercirculaire 2021 voor een hogere algemene uitkering van € 386.000 (een gedeelte hiervan is in het 2e programmajournaal reeds begroot; namelijk compensatie inkomstenderving corona 2020 € 77.000). De algemene uitkering is € 39.000 hoger dan geraamd. In de resultaatbestemming wordt hiervan een bedrag van € 235.000 meegenomen naar 2022. Dit bedrag is onder andere bestemd voor het corona steunpakket, de 3D's in het sociaal domein en pilot verbetering toegang tot en vereenvoudiging van mantelzorgregelingen. 

 

Stelpost corona (voordeel € 398.000) 

Voor een toelichting op de totstandkoming en de opbouw van deze stelpost wordt verwezen naar de inleiding.

 

Taakmutaties algemene uitkering (voordeel € 729.000)

Via verschillende circulaires over de hoogte van de algemene uitkering uit het gemeentefonds zijn we op de hoogte gebracht van een aantal zogenaamde  taakmutaties. Wij hanteren de lijn dat voor deze taakmutaties stelposten worden opgenomen in afwachting van te ontwikkelen beleid. Mocht dit om welke reden dan ook niet lukken dan vallen deze stelposten terug naar de algemene middelen.  Van het totale voordeel van € 729.000 wordt een bedrag van in totaliteit € 476.000 betrokken bij de resultaatbestemming en de budgetoverheveling. Het hierna resterende voordeel van € 253.000 heeft vooral betrekking op de geraamde stelposten voor loon- en prijscompensatie die niet functioneel zijn verantwoord en leiden tot een voordeel voor de algemene middelen in deze jaarverantwoording 2021. 

 

Rente belastingen (voordeel € 24.000)

De gemeente heeft over de jaren conform planning teruggaaf ontvangen van de Belastingdienst inzake btw en BCF jaren 2017 en 2018. De belastingrente die de gemeente heeft ontvangen ad €24.000 was niet begroot.

 

Juridische controlling (nadeel €36.000) 

In de programmajournaals hebben we ons reguliere budget van € 10.000 voor algemeen juridische kosten met € 40.000 opgehoogd. Ondanks deze bijstelling tot € 50.000 is dit budget in 2021 toch nog met € 36.000 overschreden door een juridisch geschil wat nu bij de bestuursrechter ligt.

 

Onroerende zaakbelasting (nadeel €46.000)

Het nadeel op onroerende zaakbelasting is enerzijds ontstaan door het vele aantal bezwaren dat is ingediend tegen de WOZ waarde. Door de opkomst van no cure no pay bedrijven is het aantal ingediende bezwaren vele malen hoger dan afgelopen jaren. Dit zorgt voor een nadeel van € 12.000. Anderzijds is bij het opstellen van de begroting rekening gehouden met een inkomst van € 4.276.000. In werkelijkheid was de inkomst € 4.251.000. Dit zorgt ook voor een nadeel van € 25.000. Daarnaast is de doorberekening van kosten voor dwanginvordering lager dan verwacht en zijn de kosten voor diensten van derden iets hoger dan verwacht.  

 

Mutaties reserves

Het verschil op de mutaties van de reserves  betreft voornamelijk hogere dotaties vennootschapsbelasting voor € 140.000 en lagere onttrekkingen m.b.t. werkbudget synergieonderzoek voor € 20.000.

 

Een gedetailleerde toelichting op de verschillen tussen gerealiseerde bedragen en begrote bedragen na wijziging is te vinden in de Jaarrekening 2021 onder "Toelichting en analyse op de baten en lasten".