Programma Bestuur & middelen

Algemeen

Terug naar navigatie - Algemeen

Het bestuur van onze gemeente wordt gevormd door de gemeenteraad en het college van Burgemeester en Wethouders. In de gemeenteraad zitten negentien inwoners uit onze gemeente. De zetelverdeling is als volgt: CDA zes zetels, Gemeentebelangen/VVD vijf zetels, Keerpunt 22 vier zetels, Lokaal Sterk drie zetels en PvdA één zetel.

 

Voor onze inwoners willen we goed inzichtelijk maken wat we als bestuur van de gemeente Tubbergen doen en waar we het gemeenschapsgeld voor inzetten. Onze gemeentelijke begroting moet in evenwicht zijn. Gemeenschapsgeld genereren wij via de algemene uitkering van het gemeentefonds en door het heffen van gemeentelijke belastingen. Ons uitgangspunt is dat we de lokale lasten zo laag en stabiel mogelijk willen houden. We houden oog voor een gezonde balans tussen de hoogte van de lokale lasten, onze begrotingspositie en onze investeringen.

 

De uitvoering van het gemeentelijke beleid wordt gedaan door onze uitvoeringsorganisatie Noaberkracht Dinkelland Tubbergen. Noaberkracht is een samenwerkingsverband met de gemeente Dinkelland. Er zijn ook maatschappelijke opgaven die om een aanpak vragen die de grenzen van individuele gemeenten overstijgt. In dat geval vinden we het belangrijk om samen te werken met de juiste partners. Op inhoudelijke thema’s zullen wij de bestaande samenwerking binnen de provincie Overijssel, regio Twente, Noordoost Twente en met de gemeente Dinkelland voortzetten.

Kengetallen

Terug naar navigatie - Kengetallen

Binnen het programma Bestuur & middelen maken we gebruik van de volgende kengetallen:

  • Aantal inwoners: 21.364
  • Gemiddelde leeftijd: 42,6 jaar 
  • Aantal huishoudens: 8.300
  • Aandeel alleenstaand: 25,9% 
  • Gemiddeld betaalde OZB woningen: € 386

Wat hebben we in 2022 gedaan?

Terug naar navigatie - Wat hebben we in 2022 gedaan?

Herijking gemeentefonds

Het Rijk werkt samen met de VNG aan een herijking van de verdeling van het gemeentefonds. Deze herijking moet leiden tot een toekomstbestendige verdeling met als uitgangspunten stabiliteit, vereenvoudiging, en uitlegbaarheid. Deze herijking was in eerste instantie opgedeeld in de volgende twee onderdelen. Na een aantal jaren van onderzoek, inspraak en advies is in de meicirculaire 2022 uiteindelijk duidelijkheid gegeven over de herijking en de herverdeeleffecten.

 

De uiteindelijke herverdeeleffecten van de herijking van het gemeentefonds komen voor de gemeente Tubbergen volgens de meicirculaire 2022 neer op een nadeel van ruim € 25 per inwoner (€547.000). Voor het herverdeeleffect wordt een ingroeipad gehanteerd om te bewerkstelligen dat het herverdeeleffect gefaseerd tot stand komt. Het ingroeipad wordt voor alle gemeenten voor het jaar 2023 op maximaal € 7,50 per inwoner gezet. Ook is het ingroeipad beperkt tot drie jaar. Na drie jaar bedraagt het maximaal voor- of nadelig herverdeeleffect voor een gemeente maximaal € 37,50 per inwoner (voor Tubbergen dus ruim € 25) per inwoner). Voor de verwerking van dit ingroeipad maakt het rijk gebruik van een zogenaamde suppletie-uitkering. De gevolgen van deze herijking en de suppletie-uitkering zijn met ingang van het jaar  2023  opgenomen in de begroting.

 

Extra middelen via algemene uitkering voor jeugd

Op 2 juni 2021 hebben de VNG en het Rijk in een bestuurlijk overleg gesproken over de uitspraak van de Commissie van Wijzen inzake het jeugddossier. Op basis van de afspraken in dit overleg stelt het rijk voor 2022 € 1,314 miljard extra ter beschikking aan gemeenten ter compensatie voor de tekorten op het gebied van jeugdhulp. Hiermee volgt het kabinet de uitspraak van de Commissie. In het overleg is ook vastgesteld dat het nieuwe kabinet een besluit dient te nemen over de structurele financiële bekostiging van gemeenten vanaf 2023 op dit dossier en dat rijk en VNG zich committeren aan een Hervormingsagenda Jeugd.  In de meicirculaire 2022 heeft het Rijk de definitieve verdeling voor het jaar 2023 ter compensatie van de tekorten in de jeugdzorg is volledig  opgenomen. Voor Tubbergen €  1,1  miljoen.  Voor de jaren vanaf 2024 blijven we in afwachting van meer duidelijkheid uitgaan van een raming van 75%. Het kabinet gaat de komende tijd met gemeenten en andere relevante partijen verder in gesprek over de Hervormingsagenda Jeugd, die moet bestaan uit een combinatie van een set van kostenbesparende maatregelen en een financieel kader waarmee een structureel houdbaarder jeugdstelsel wordt gerealiseerd. Bij het afsluiten van de Hervormingsagenda zal het kabinet ook besluiten over de extra middelen voor 2024 en verder die aan gemeenten beschikbaar gesteld worden. Het advies van de Arbitragecommissie c.q. de Commissie van Wijzen vormt het uitgangspunt.

 

Opschalingskorting

In de meicirculaire 2022 is aangegeven dat de oploop van de opschalingskorting is geschrapt voor de duur van de kabinetsperiode. Eerder was de oploop van de opschalingskorting al bevroren voor de jaren 2020 tot en met 2022. Deze stand wordt bevroren tot en met 2025. Met als gevolg dat de korting in de jaren 2023 tot en met 2025 wordt teruggeboekt, maar de reeks eindigt in een korting van € 975 miljoen cumulatief in 2026. In de begroting 2022 en de perspectiefnota 2022-2026 is hier reeds mee rekening gehouden. De meicirculaire 2022 verandert hier dus niets aan. Ook niet aan de verslechtering in 2026 die voor Tubbergen € 663.000 structureel bedraagt.

 

Glashoes en centrumberaad

In juli 2021 heeft de raad een bestuursopdracht geformuleerd en het Glashoes on-hold gezet. Vervolgens is het proces “Centrumberaad Tubbergen” gestart. Het proces is ingestoken vanuit een sterke mate van draagvlak en participatie met de samenleving. In februari 2022 is een visie op hoofdlijnen tot stand gekomen, waarin de doelen en kaders voor de ontwikkeling van het centrum van Tubbergen zijn vastgelegd. In het tweede deel van 2022 zijn verschillende scenario’s uitgewerkt met als doel om vast te leggen welke functie op welke plek kan komen. Ook is een afwegingskader uitgewerkt om uiteindelijk tot een voorkeurscenario te kunnen komen.

 

Verkenning samenwerking met Oldenzaal

Verdere samenwerking is nodig volgens het BMC rapport Toekombestendigheid Noaberkracht om op de (middel) lange termijn toekomstbestendig te zijn. Dit is de aanleiding voor het bestuur van Noaberkracht om de meerwaarde van samenwerking met de gemeente Oldenzaal te verkennen. Hierbij wordt rekening gehouden met de kaders en randvoorwaarden die de beide gemeenteraden via de fractievoorzitters meegegeven hebben. In de raadsvergadering van december 2021 heeft de gemeenteraad ingestemd de samenwerkingsmogelijkheden met gemeente Oldenzaal te verkennen. De verkenning naar de ambtelijke samenwerking wordt in 2023 afgerond, waarna het proces verschuift van ambtelijke verkenning naar bestuurlijke besluitvorming. 

 

Klachtbehandeling

Een zorgvuldige, eerlijke en objectieve klachtbehandeling is van groot belang. Daarmee probeert de gemeente Tubbergen het vertrouwen van de inwoners zoveel mogelijk te herstellen. In het afgelopen jaar zijn bij Noaberkracht Dinkelland Tubbergen 26 klachten binnen gekomen betreffende Tubbergen. De gemeente Tubbergen stimuleert en faciliteert al enkele jaren een ‘andere aanpak’. Deze aanpak beoogt betere dienstverlening door middel van een informele benadering en sluit aan bij de wens en ontwikkeling om steeds eerder en vaker in gesprek te gaan met inwoners. De ‘andere aanpak’ heeft ook een belangrijke plek in klachtenbehandeling. Zoveel mogelijk zal in samenspraak met betrokkenen naar een passende oplossing worden gezocht. Het resultaat van deze aanpak is dat over 2022 geen enkele klacht formeel is doorgezet en in alle gevallen een passende oplossing is gevonden.

 

Bezwaren

In de gemeente Tubbergen worden jaarlijks veel besluiten genomen. Als een belanghebbende het niet eens is met een genomen besluit, kan hiertegen beroep worden ingediend. Voordat  echter  beroep kan worden ingediend, moet eerst bezwaar worden gemaakt bij het bestuursorgaan dat het besluit heeft genomen. Het gaat om de volgende bestuursorganen: de raad, de burgemeester en het college van burgemeester en wethouders. Overigens is het ook mogelijk om bezwaar in te dienen tegen besluiten genomen door het bestuur van Noaberkracht. De gemeente Tubbergen heeft een adviescommissie ingesteld zoals is aangegeven in artikel 7:13 Algemene wet  bestuursrecht  (hierna:  Awb). De bezwaarprocedure  is in Awb geregeld. De werkwijze van de commissie is ook in de Awb beschreven en tevens in de Verordening behandeling bezwaarschriften.

 

Het  aantal  ontvangen  bezwaarzaken in 2020 en 2021 was nagenoeg gelijk (35 respectievelijk 30). In 2022 zijn 56 bezwaarzaken ontvangen. Als voorloper van de bezwarenprocedure kijkt het bestuursorgaan of een informele oplossing alsnog mogelijk is. Door middel van het in gesprek  gaan met bezwaarmakers en eventuele derde-belanghebbenden onderzoekt het bestuursorgaan of het geschil kan worden opgelost zonder tussenkomst van de commissie. Dit betreft de methode “andere aanpak”. In 2022 is de andere aanpak 18 keer ingezet waarvan 17 keer succesvol. Dit betekent dat in 39 bezwaarzaken een advies is uitgebracht door de commissie.

Beleidsindicatoren

Terug naar navigatie - Beleidsindicatoren

De effecten van ons lokale beleid worden toegelicht aan de hand van een vaste set (verplichte) beleidsindicatoren.

Indicator

2020

2021

2022

Formatie (fte per 1.000 inwoners) 6,70 6,98 7,61
Bezetting (fte per 1.000 inwoners)* 7,75 8,37 8,99
Apparaatskosten (kosten per inwoner) 653,0 695,0 736,0
Externe inhuur (kosten als percentage van de totale loonsom plus totale kosten inhuur externen) 10,7 12,0 11,4
Overhead (percentage van de totale lasten) 9,6 10,8 10,4

 

Toelichting formatie en bezetting

Op 31 december 2022 waren er meer mensen in dienst bij Noaberkracht dan op diezelfde datum in 2021. Ook waren er op 31 december 2022 meer fte's in dienst dan op 31 december 2021. Dit heeft onder andere te maken met de extra taken en dus ook extra medewerkers. Daarnaast nemen medewerkers deel aan het generatiepact en is er al voorgesorteerd op hun vertrek. Dit om de kennis goed over te kunnen dragen. 

Overzicht baten en lasten

Terug naar navigatie - Overzicht baten en lasten
Raming begrotingsjaar voor wijziging Raming begrotingsjaar na wijziging Realisatie begrotingsjaar Verschil realisatie versus begr. na wijz.
(Bedragen x € 1.000)
BATEN
Bestuur en middelen (exlusief algemene dekkingsmiddelen) 108 372 510 138
Algemene dekkingsmiddelen - - -
1. Lokale heffingen 4.453 4.399 4.414 15
2. Algemene uitkeringen 29.452 34.224 34.656 432
3. Dividend 893 1.008 1.008 0
4. Saldo financieringsfunctie 10 10 10 -0
5. Overhead 0 0 0 0
6. Onvoorzien 0 0 0 0
TOTAAL BATEN 34.916 40.012 40.598 586
LASTEN
Bestuur en middelen (exlusief algemene dekkingsmiddelen) 2.013 4.044 2.992 -1.051
Algemene dekkingsmiddelen - - -
1. Lokale heffingen 41 41 42 1
2. Algemene uitkeringen 8 0 0 0
3. Dividend 1 1 1 0
4. Saldo financieringsfunctie -231 -230 -251 -21
5. Overhead 4.955 5.227 5.288 62
6. Vennootschapsbelasting 0 0 42 42
7. Onvoorzien 20 0 0 0
TOTAAL LASTEN 6.807 9.082 8.115 -968
Gerealiseerde totaal saldo van baten en lasten 28.109 30.930 32.484 1.554
Onttrekkingen aan reserves 1.060 2.750 613 -2.137
Toevoegingen aan reserves 1.485 4.627 2.855 -1.772
Resultaat van baten en lasten 27.684 29.053 30.242 1.188

Hieronder wordt op hoofdlijnen aangegeven hoe de verschillen tussen de gerealiseerde bedragen en de begrote bedragen na wijziging zijn ontstaan.

 

Griffie (voordeel €26.000)

In 2022 is niet het volledige budget voor de griffie benut. Dit kan verklaard worden door lagere salariskosten en het niet volledig benutten van het opleidingsbudget. Daarnaast is de extra begrote post voor wervingskosten niet benut.

 

Voorziening pensioenen wethouders (voordeel €277.000)

We zijn verplicht om ieder jaar bij de jaarverantwoording een herziene berekening van de toekomstige rechten van de wethouders pensioenen op te leveren. Naast fluctuatie in bestand (mensen die in- en uitstromen) was voorgaande jaren vooral de stijging van de rekenrente van invloed. Deze is dit jaar gestegen. Daarnaast wordt ook van jaar gekeken naar de levensverwachting en de ramingen daar waar nodig op aangepast. 

 

Kapitaallasten Gemeentehuis (voordeel €184.000) 

Met het “on hold” zetten van het Glashoes is de financiële dekking van de oorspronkelijke plannen en besluitvorming betreffende het Glashoes bevroren. Voor het structurele deel van de dekking is een meerjarige (structurele) stelpost van € 184.000 opgenomen in de begroting van de gemeente Tubbergen. Deze stelpost is in 2022 niet aangesproken en valt dus op incidenteel basis vrij in het jaar 2022 wat een meevaller oplevert.

 

Inschrijfgelden bouwkavels (voordeel €77.000)

Vanaf 2022 zijn kavelzoekenden verplicht zich in te schrijven indien zij in aanmerking willen komen voor een gemeentelijke bouwkavel. Vanwege de grote belangstelling voor gemeentelijke woningbouwkavels van de plannen De Scholt Fleringen, De Wirnte Langeveen en Weemselerveld hebben belangstellenden zich massaal aangemeld om kans te maken op een woningbouwkavel. In 2022 waren er bij de start van nieuwe uitgifte van woningkavels tussen de 50 en 100 belangstellenden die zich hebben ingeschreven.

 

Algemene uitkering (voordeel €384.000) 

De decembercirculaire 2022 heeft voor een hogere algemene uitkering gezorgd van € 424.000.  Het grootste gedeelte van dit bedrag bestaat uit taakmutaties en decentralisatie-uitkeringen (€ 436.000).  In de resultaatbestemming wordt hiervan een bedrag van € 313.000 meegenomen naar 2023. Dit bedrag is onder andere bestemd voor uitbetaling van de energietoeslag en de bijzondere bijstand. 

 

Stelpost corona (voordeel €42.000) 

Voor een toelichting op de totstandkoming en de opbouw van deze stelpost wordt verwezen naar de inleiding en de budgetoverheveling

 

Taakmutaties algemene uitkering (voordeel €247.000) 

Via verschillende circulaires over de hoogte van de algemene uitkering uit het gemeentefonds zijn we op de hoogte gebracht van een aantal zogenaamde taakmutaties. Wij hanteren de lijn dat voor deze taakmutaties stelposten worden opgenomen in afwachting van te ontwikkelen beleid. Mocht dit om welke reden dan ook niet lukken dan vallen deze stelposten terug naar de algemene middelen. Van het totale voordeel van € 247.000 wordt een bedrag van in totaliteit € 82.000 betrokken bij de resultaatbestemming en de budgetoverheveling. Het hierna resterende voordeel van € 165.000 heeft vooral betrekking op de geraamde stelposten die in 2022 niet zijn aangesproken en leiden tot een voordeel voor de algemene middelen in deze jaarverantwoording 2022. 

 

Burgemeester en wethouders (nadeel €63.000)

De begrote salarislasten voor burgemeester en wethouders zijn gebaseerd op de personen die begin 2022 in dienst waren. Na de verkiezingen zijn  nieuwe wethouders aangesteld. Deze nieuwe wethouders werken allemaal full-time waardoor de totale formatie van burgemeester en wethouders stijgt.  Hierdoor ontstaat over 2022 het nadeel van €63.000.

 

Bestuurlijke samenwerking (nadeel €38.000)

Volgens het BMC rapport Toekombestendigheid Noaberkracht is verdere samenwerking nodig om op de (middel) lange termijn toekomstbestendig te zijn. Dit was de aanleiding voor het bestuur van Noaberkracht om de meerwaarde van samenwerking met de gemeente Oldenzaal te verkennen. In de raadsvergadering van december 2021 heeft de gemeenteraad ingestemd de samenwerkingsmogelijkheden met gemeente Oldenzaal te verkennen. In 2022 is vervolgens met behulp van externe procesbegeleiders druk gewerkt aan de uitwerking van deze verkenningsopdracht. Hiervoor zijn in 2022 ca. € 25.000 aan externe kosten gemaakt. 

 

Organisatieondersteuning (nadeel €49.000)

Door een herverdeling van de  overhead (doorberekening vanuit Noaberkracht) over de verschillende producten en activiteiten treedt er een verschuiving op tussen de verschillende producten en activiteiten. Tegenover het nadeel hier staan tal van kleinere meevallers op de overige producten en activiteiten. Het totaal van de werkelijk doorberekende overhead (doorberekening vanuit Noaberkracht) is gelijk aan de raming.

 

Mutaties reserves

Het verschil op de mutaties van de reserves  betreft voornamelijk een hogere onttrekking m.b.t. de vennootschapsbelasting voor € 42.000 en een lagere onttrekking m.b.t. de stelpost corona voor €400.000. Zie voorstel budgetoverheveling.

 

Een gedetailleerde toelichting op de verschillen tussen gerealiseerde bedragen en begrote bedragen na wijziging is te vinden in de Jaarrekening 2022 onder "Toelichting en analyse op de baten en lasten".

Kosten van de overhead

Terug naar navigatie - Kosten van de overhead
Raming begrotingsjaar voor wijziging Raming begrotingsjaar na wijziging Realisatie begrotingsjaar Verschil realisatie versus begr. na wijz.
(Bedragen x € 1.000)
Baten 0 0 0 0
Lasten 4.955 5.227 5.288 62
Kosten van de overhead -4.955 -5.227 -5.288 -62
Waarvan kosten van overhead toe te rekenen aan grondexploitaties 0 0 0 0
211 211 211 0
Waarvan dekking overhead door toerekening aan grondexploitaties 0 0 0 0
-211 -211 -211 0
Gerealiseerde totaal resultaat van baten en lasten -4.955 -5.227 -5.288 -62