Programma Toekomstbestendige gemeente Tubbergen en ambtelijke organisatie Noaberkracht

Inleiding

Terug naar navigatie - Inleiding

We zijn als gemeente open, betrouwbaar, duidelijk en transparant en (digitale) gegevens van onze inwoners zijn bij ons in goede handen. We nodigen inwoners vooral uit om mee te doen. Vanuit het uitgangspunt van een participatieve lokale democratie zetten we in op passende en vernieuwende manieren van samenwerking en besluitvorming. Daarbij past een proactieve gemeentelijke informatievoorziening naar onze inwoners.

Actielijn 1 Samenlevingsgerichte bestuursstijl

Terug naar navigatie - Actielijn 1 Samenlevingsgerichte bestuursstijl

Actielijn 1

Terug naar navigatie - Actielijn 1

We willen onze opgaven samen met onze inwoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties aanpakken. Dit doen we door onze inwoners centraal te stellen bij alles wat we doen. We hanteren een meedenkende houding en leveren maatwerk. Bij iedere vraag of nieuwe uitdaging denken we na hoe we onze inwoners betrekken bij het bouwen aan de gemeente Tubbergen. Dit doen we vanuit open en betrokken insteek. En we zijn realistisch en duidelijk. Daar waar het kan, werken we samen en daar waar de gemeente een verantwoordelijkheid heeft, nemen we deze. We hanteren hierbij het motto: ‘Ja, mits…’ We gaan in ons werk uit van de zelfredzaamheid, de professionaliteit en de kracht van onze eigen inwoners. We zijn als gemeente proactief. Opgaven zelf oppakken, met de blik op de toekomst. Samen werken aan een leefbaar, gezond, duurzaam en toekomstbestendig Tubbergen waar het goed vertoeven is.

Dit doen we door de komende vier jaar verder in te zetten op samenlevingsgericht werken. Telkens vanuit maatwerk en de juiste balans. De gemeenteraad, het college van burgemeester en wethouders, de gemeenteraad en de organisatie Noaberkracht staan hierbij midden in de samenleving. We willen initiatieven uit onze kernen faciliteren en investeren waar nodig. De huidige aanpak met het Maatschappelijk Akkoord Tubbergen en MijnDorp2030 gaan we herijken. Het opdrachtgeverschap ligt hiervoor bij de voltallige gemeenteraad. Indien nodig willen we inwoners breed in de samenleving betrekken bij grote keuzes die de samenleving raken. 

Kernagenda's

In de kernagenda's zijn per kern de ambities en vraagstukken terug te vinden waar we als gemeente en inwoners gezamenlijk aan werken. De inhoud van deze kernagenda's is terug te vinden in de begrotingsapp: Kernagenda's. Afhankelijk van de uitkomsten van de herijking van het Maatschappelijk Akkoord en het proces MijnDorp2030 worden de kernagenda's in de komende periode aangepast. 

Participatiebeleid

Participatie is niet meer weg te denken in onze manier van werken. Ook landelijk is er steeds meer aandacht voor participatie. Er is een wetsvoorstel in de maak: ‘Versterking participatie op decentraal niveau’. Deze wet heeft als doel dat voor zowel de inwoners als voor gemeenten duidelijk is (1) binnen welke kaders inwoners in het beleidsproces participeren en (2) op welke wijze zij in een verschillende fase van het beleidsproces betrokken worden. In een participatieverordening maakt elke gemeenteraad deze zaken expliciet voor zijn gemeente. Het voorstel verplicht tot een uitbreiding/verbreding van de in de Gemeentewet (artikel 150) voorgeschreven inspraakverordening naar een participatieverordening. Het belang van participatie wordt groter door maatschappelijke ontwikkelingen zoals de Omgevingswet, de Regionale Energie Strategie (RES) en uitdagingen in het sociaal domein. Gemeenten hebben in principe vrijheid om te beslissen op welke wijze zij inwoners bij de verschillende beleidsfasen betrekken en hoe ze hun visie op participatie vertalen in de participatieverordening. Het is dan ook eerst van belang dat we als gemeenten bepalen hoe we participatie verder vorm willen geven. Daarvoor stellen we participatiebeleid op. Vervolgens kunnen we de stap zetten naar juridische formuleringen in een participatieverordening.

Samenlevingsgericht werken - Organisatieontwikkeling

Zorgvuldige communicatie, en meer contact met onze inwoners en partners om samenlevingsgericht te kunnen werken, vraagt naast tijd van ambtenaren, ook vaardigheden. Daarin willen we investeren. We investeren in structurele ambtelijke capaciteit om het samenlevingsgericht werken te borgen en van nieuwe impulsen te voorzien. 

Ons doel

Terug naar navigatie - Ons doel

In de gemeente Tubbergen werken we samenlevingsgericht. Samen met onze inwoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties kijken we naar wat we samen kunnen doen om onze kernen op de lange termijn leefbaar te houden. We zijn als gemeente open, betrouwbaar, duidelijk en transparant en (digitale) gegevens van onze inwoners zijn bij ons in goede handen. 

Hoe leveren we een bijdrage aan samenlevingsgerichte bestuursstijl

Terug naar navigatie - Hoe leveren we een bijdrage aan samenlevingsgerichte bestuursstijl
  • MijnDorp2030. Vanuit het proces MijnDorp2030 zetten we meer in op participatie vanuit de kernen zelf en we stimuleren onze inwoners om mee te denken. We bieden ondersteuning om processen en projecten op gang te helpen of verder te brengen. We bezoeken al onze kernen als college en zijn vanuit de functie van “kernwethouder” zichtbaar en aanspreekbaar.
  • Opstellen en uitvoeren participatiebeleid. Gemeenten hebben in principe vrijheid om te beslissen op welke wijze zij inwoners bij de verschillende beleidsfasen betrekken en hoe ze hun visie op participatie vertalen in de participatieverordening. Het is dan ook eerst van belang dat we als gemeenten bepalen hoe we participatie verder vorm willen geven. Daarvoor stellen we participatiebeleid op. Vervolgens kunnen we de stap zetten naar juridische formuleringen in een participatieverordening. Vanuit het participatiebeleid verkennen we ook in hoeverre het uitdaagrecht kan worden ingevoerd. Dit biedt mogelijkheden voor inwoners om gemeentelijke taken over te nemen wanneer zij van mening zijn het zelf slimmer, beter, goedkoper of anders te doen. Ook verkennen we de mogelijkheden van een online participatietool om de samenwerking met onze inwoners te versterken. 
  • Samenlevingsgericht werken - organisatieontwikkeling. Verschillende interne programma’s, zoals direct duidelijk, mediation & klachtbemiddeling en methodische werken dragen bij aan de borging van het samenlevingsgericht werken bij de ambtenaren. Structurele inzet van buurtmannen en buurtvrouwen, adviseurs samenlevingsgericht werken en het meer inzetten van communicatieadvies zorgen voor een stevige toekomstbestendige basis. 

Actuele ontwikkelingen

Terug naar navigatie - Actuele ontwikkelingen

Herijking MijnDorp

In het coalitieakkoord en de begroting 2023 en 2024 is opgenomen dat de huidige aanpak met het Maatschappelijk Akkoord Tubbergen en MijnDorp2030 herijkt wordt. Het opdrachtgeverschap ligt hiervoor bij de voltallige gemeenteraad. Begin 2024 is de gemeenteraad gestart met het proces van herijking van het proces MAT/MijnDorp. In juli 2024 heeft de gemeenteraad ingestemd met het initiatiefvoorstel Herijking Maatschappelijk Akkoord. Vervolgens voert de gemeenteraad gesprekken met de samenleving over de opgestelde visie en werkwijze. Daarnaast heeft de gemeenteraad besloten een bedrag van 150.000 beschikbaar te stellen voor ondersteuning van grote maatschappelijke initiatieven. Hiermee ondersteunt de gemeenteraad hen om van de schetsfase naar de ontwerpfase te komen. 

In 2025 wordt uitvoering gegeven aan de plannen zoals de gemeenteraad die heeft vastgesteld, waaronder de mogelijkheid voor initiatiefnemers om ideeën te pitchen in de raad.

Samenlevingsgericht werken

In 2025 werken we verder aan het verstevigen van Samenlevingsgericht werken in het werk van alledag. Samenlevingsgericht werken vraagt naast tijd van alle medewerkers, ook vaardigheden. Daarin willen we in een volgende fase investeren. Team Samenlevingsgericht werken groeit toe naar een coachende, faciliterende en adviserende rol naar alle medewerkers. Daarbij passen zij hun werkwijze aan op de specifieke vraagstukken per team en organisatie onderdeel.

We werken aan deze doelen door:

  • Mediation, klachten en conflicten: In 2024 is gestart om de behandeling van klachten terug te brengen naar de lijn. Gestart is met drie afdelingen en de aanpak wordt in 2025 verder uitgerold in de organisatie.
  • Ondersteuning van Buur(t)mannen en – vrouwen: De werkwijze met buur(t)mannen en -vrouwen wordt voortgezet en verder verstevigd. In afstemming met de buur(t)mannen en -vrouwen worden trainingen en kennissessies aangeboden. Het doel hiervan is om kennis, vaardigheden en het benodigde netwerk van de buur(t)mannen en -vrouwen ten behoeve van de toekomstige leefbaarheid in de kernen te vergroten. De werkwijze en structuur voor het halen en brengen van informatie, wensen, behoeften, opgaven en uitdagingen tussen kernen en organisatie, wordt verder versterkt en verbreed om zodoende op een effectieve en integrale wijze te werken aan doelen voor de betrokkenen. 
  • Teamgerichte aanpak/organisatieontwikkeling: De afdelingen die in 2024 nog geen nulmeting samenlevingsgericht werken uitvoerden, doen dit begin 2025. Met de nulmeting maken we concreet wat samenlevingsgericht werken in het dagelijks werk betekent. Daarbij wordt gekeken waar samenlevingsgericht werken al goed gaat en waar het nog beter kan. In 2025 werkt elke afdeling aan de eigen verbeterpunten. Waar nodig en mogelijk ondersteunt het team samenlevingsgericht werken  de afdeling of het team.  

Actielijn 2 Een sterk en toekomstbestendig Noaberkracht

Terug naar navigatie - Actielijn 2 Een sterk en toekomstbestendig Noaberkracht

Actielijn 2

Terug naar navigatie - Actielijn 2

Met Noaberkracht hebben we een sterke en krachtige organisatie staan. We zien het als onze verantwoordelijkheid om de kracht en sterkte van Noaberkracht ook voor de toekomst te verzekeren. Dat betekent ook dat we vernieuwend en creatief opereren op een veranderende arbeidsmarkt. Maatschappelijke opgaven worden groter en complexer. Ze vragen door de tijd heen om andere antwoorden, aanpakken en resultaten. Wij willen dan ook dat Noaberkracht voor onze inwoners de komende jaren op elk moment een kwalitatief hoogwaardige dienstverlening biedt. Daarmee is onze ambitie om de inwoners van Tubbergen nu en in de toekomst passende antwoorden te (blijven) geven op bestaande en nieuwe maatschappelijke vraagstukken.

Ons doel

Terug naar navigatie - Ons doel

Een sterk en toekomstbestendig Noaberkracht.

Hoe leveren we een bijdrage aan een sterk en toekomstbestendig Noaberkracht

Terug naar navigatie - Hoe leveren we een bijdrage aan een sterk en toekomstbestendig Noaberkracht
  • We zetten in op het samen met de gemeente Dinkelland versterken van de ambtelijk (strategische) capaciteit van Noaberkracht.
  • We zetten in op het samen met de gemeente Dinkelland door ontwikkelen van de Noaberkracht organisatie, langs verschillende actielijnen.
  • We participeren actief in het verkennende onderzoek naar de ambtelijke samenwerking tussen Noaberkracht en de gemeente Oldenzaal en sturen op concrete uitkomsten.

Actuele ontwikkelingen

Terug naar navigatie - Actuele ontwikkelingen
In de begroting 2025 van Noaberkracht zijn de volgende (actuele) ontwikkelingen beschreven
 
Arbeidsmarktontwikkeling
In 2023 steeg het aantal banen in Twente. In 2024 vertraagt de groei van werkgelegenheid aanzienlijk, ondanks dat veel organisaties redelijk op peil blijven produceren. Personeelstekorten spelen hierbij een cruciale rol, waardoor er bijna geen ruimte meer is voor verdere groei op de arbeidsmarkt. Bijna alle beschikbare arbeidskrachten worden volledig ingezet, maar er is een kloof tussen vraag en aanbod van werk, wat leidt tot personeelstekorten. Vacatures blijven onvervuld om dat werkzoekenden vaak niet over de vereiste opleiding, kennis en ervaring beschikken. De aanhoudende druk van personeelstekorten stimuleert bedrijven en de overheid om te investeren in automatisering zoals ChatGPT, robotisering (RPA) en andere methoden om de arbeidsproductiviteit te verhogen. Er is ook meer aandacht voor duurzame inzetbaarheid, flexibele werkconcepten en interne mobiliteit. Naast technologische vooruitgang zijn er ook andere mogelijkheden om werk en organisaties anders te organiseren, zoals verschillende contractvormen, werktijden, samenwerking met andere werkgevers, ander soortige organisatiestructuren, functieaanpassingen en een leerling-gezel-meester structuur op de werkvloer. Noaberkracht speelt hier met de 4 ambitielijnen van de organisatieontwikkeling op in maar ook door onder andere inzet op vitaliteit en persoonlijke ontwikkeling via de Noaberkracht academie; om op die manier mensen aan zich te binden en te laten ontwikkelen. In het afgelopen jaar is 80% van de vacatures binnen de termijn ingevuld. Gemeenteambtenaren zijn betrokken, bevlogen en trots, vooral over hun baan, het team en de organisatie. Dat is vooral af te leiden aan het hoge percentage dat lang werkzaam is voor de organisatie. En met een laag verzuim (3,97%) doet Noaberkracht het goed als aantrekkelijke werkgever.
 
Migratieketen
Door grootschalige vluchtelingenstromen wordt helder dat de inrichting van de Nederlandse infrastructuur voor vluchtelingen ontoereikend is. Gemeenten krijgen van het rijk een forse opgave in de hernieuwd vorm te geven migratieketen die landelijke, regionale en lokale kaders kent. Dit gaat een opgave van betekenis zijn voor zowel de gemeente Dinkelland als Tubbergen en daarmee voor Noaberkracht. In de begroting 2025 is rekening gehouden met (een deel) personele inzet en dat deze inzet volledig wordt vergoed door het Rijk.

Artificial Intelligence (AI), kunstmatige intelligentie
Artificial Inteligence (AI) verwijst naar machines of computersystemen die taken kunnen uitvoeren die normaal gesproken menselijke intelligentie vereisen. De machines zijn in staat om gegeven te analyseren en te leren van ervaringen om beslissingen te nemen. AI als ontwikkeling brengt zowel kansen als risico's met zich mee, dit blijkt ook uit de visie op AI ie onlangs door het kabinet gepresenteerd is (Overheidsbrede visie generatieve AI, 2024). Het is lastig inschatten hoe de technologie zich de komende jaren ontwikkelt. In elke situatie willen wij een betrouwbare overheid zijn, daar hoort betrouwbare informatie bij met verifieerbare bronnen. Het is belangrijk om ontwikkelingen rondom AI te volgen maar we willen geen trendsetter zijn. Gemeentes hebben immers een beschermende en vertrouwelijke functie en AI is nog volop in ontwikkeling. Veiligheid, privacy, uitlegbaarheid en herleidbaarheid dienen altijd als randvoorwaarde gesteld te worden. Uitlegbaarheid houdt in dat uitkomsten verklaard kunnen worden aan inwoners en belanghebbenden. Herleidbaarheid betekent dat duidelijk is hoe een algoritme tot een bepaald resultaat is gekomen. Als aan de randvoorwaarden invulling kan worden gegeven kan AI kansrijk zijn.

Toenemende compliance bedrijfsvoering
Het takenpakket van gemeenten groeit, bijvoorbeeld op het gebied van duurzaamheid en het sociale domein en door veranderende wet- en regelgeving. Dat gaat gepaard met een toename van verantwoordelijkheden, zoals het transparant omgaan met gegevens en het afleggen van verantwoording over de financiën richting de inwoners. Door het groeiende toezicht op gemeenten, wordt het borgen van compliance steeds belangrijker en maakt het in toenemende mate onderdeel uit van de werkzaamheden binnen de gemeente. Voorbeelden van nieuwe wet- en regelgeving, die de afgelopen jaren van toepassing is geworden voor gemeenten of dat op korte termijnen worden, zijn:
  • Baseline Informatiebeveiliging Overheid (BIO) inclusief ENSIA-verantwoording
  • NIS2-richtlijn
  • Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG)
  • Wet versterking decentrale rekenkamers (inclusief invoering rechtmatigheidsverantwoording)
  • Wet Open Overheid
  • Audit Wet politiegegevens (Wpg-audit)
  • SISA-verantwoording met een toename van het aantal specifieke uitkeringen vanuit het Rijk
  • Wet bevorderen integriteit en functioneren decentraal bestuur
Bovenlokale samenwerking
De verkenning naar de samenwerking met Oldenzaal heeft uitgewezen dat ambtelijke samenwerking kansen biedt. Er wordt een gemeenschappelijke urgentie ervaren op de huidige en toekomstige maatschappelijke opgaven. Daarom wordt gekozen voor een opgavegerichte samenwerking, waarbij het belang van Noordoost Twente (NOT) als eenheid wordt benadrukt. De gemeenten Oldenzaal, Dinkelland en Tubbergen kiezen ervoor om voor de lokaal uit te voeren opgaven te investeren in de doorontwikkeling en toekomstbestendigheid van de eigen ambtelijke organisatie. Parallel hieraan wordt onderzocht of, en hoe, er een toekomstbestendige informatievoorziening bewerkstelligd kan worden in gezamenlijkheid met andere Twente gemeenten. Na afronding van het onderzoek kan worden gekeken wat de toegevoegde waarde van een uitbreiding, intensivering of formalisering van de samenwerking op dat moment is.
 

Amendement

Tijdens het behandelen van de begroting 2025 in de gemeenteraad van Dinkelland is een amendement aangenomen met een zienswijze waarin het bestuur van Noaberkracht wordt opgeroepen de kosten van een aantal ontwikkelingen binnen de begroting van Noaberkracht zelf op te vangen en niet door te belasten aan de beide deelnemende gemeenten. In financiele zin betekent dit een opdracht van € 189.000. Dit bedrag is door directie en  bestuur van Noaberkracht betroken bij een bredere opdracht voor Noaberkracht om ook bij te dragen in het oplossen van de financiele problematiek bij de beide deelnemende gemeenten. Dit heeft geresulteerd in een taakstelling voor Noaberkracht van € 200.000 in 2025 (voor Dinkelland € 113.000) oplopend naar een structureel bedrage van € 400.000 vanaf het jaar 2027 (voor Dinkelland € 225.000). Over de invulling van deze taakstelling wordt gerapporteerd via de reguliere P&C documenten. 

Actielijn 3 Financieel gezond blijven

Terug naar navigatie - Actielijn 3 Financieel gezond blijven

Actielijn 3

Terug naar navigatie - Actielijn 3

Financieel gezond blijven betekent dat ons uitgangspunt is dat we begrotingen maken die structureel in evenwicht zijn en ervoor zorgen dat de financiële middelen worden gebruikt waarvoor ze bedoeld zijn: de goede dingen doen voor onze samenleving. We zetten in op de realisatie van ambities maar houden ook balans door voorzieningen en afgesproken reserves te borgen. Daarbij sturen we op een efficiënte en effectieve P&C-cyclus en een transparante en goed controleerbare financiële gemeentelijke huishouding. De belastingen indexeren we overeenkomstig de bestendige beleidslijn jaarlijks met het consumentenprijsindexcijfer van het CBS. 

Ons doel

Terug naar navigatie - Ons doel

Een structureel en materieel sluitende (meerjaren)begroting waarbij we de stijging van de lokale lasten zo beperkt mogelijk willen houden.

Hoe leveren we een bijdrage aan financieel gezond blijven

Terug naar navigatie - Hoe leveren we een bijdrage aan financieel gezond blijven

We gaan op een realistische en behoedzame manier om met de beschikbare middelen wat betekent dat:

  • We structurele uitgaven dekken met structurele inkomsten.
  • We (mogelijke) verliezen en tegenvallers signaleren en verwerken in onze (meerjaren)begroting zodra deze zich aandienen en dat we winsten en meevallers pas verwerken als deze daadwerkelijke zijn gerealiseerd.
  • We indexeren de ozb-tarieven jaarlijks met het consumentenprijsindexcijfer van het CBS zodat er een meeropbrengst ontstaat conform dit indexcijfer.
  • Voor de tarieven op het gebied van afval en riool gaan we uit van 100% kostendekkendheid.

Actuele ontwikkelingen

Terug naar navigatie - Actuele ontwikkelingen
Hoofdlijnenakkoord nieuw kabinet
De VNG heeft een analyse van het hoofdlijnenakkoord gemaakt en concludeert over de financiën: Zonder balans tussen taken en middelen kunnen gemeenten hun werk niet doen. Het hoofdlijnenakkoord houdt de miljardenkorting op gemeenten vanaf 2026 in stand. In de gesprekken met het nieuwe kabinet over de uitwerking van het hoofdlijnenakkoord staat dus op alle beleidsterreinen de vraag centraal wat er binnen het beschikbare budget gedaan kan worden. Helder is dat er vanaf 2026 te weinig geld is om de bestaande taken goed uit te voeren. Om taken en middelen in balans te krijgen moet er geld bij of moeten er taken af.
 
De voornemens van het kabinet op het terrein van gemeentefinanciën zijn kort samengevat:
  • Voortbouwen op het bestaande budgettaire kader uit de Voorjaarsnota, dus geen correctie op het lager vaststellen van het gemeentefonds vanaf 2026.
  • Afschaffen van alle specifieke uitkeringen vanaf 2026 (met uitzondering van de BUIG) en de middelen na aftrek van 10% efficiencykorting aan het gemeentefonds toevoegen.
  • Twee nieuwe belastingen introduceren waarvan de opbrengsten (uitsluitend) ten goede komen aan woningbouw en infra in betreffende gemeente: een planbatenheffing en een (onbebouwde) grondheffing.
  • Afspraken maken met gemeenten om de woonlasten (OZB) te maximeren.
  • De extra bezuiniging op de Jeugdzorg van € 511 miljoen vervalt.
  • Er komen extra middelen voor woningbouw en infrastructuur.

Financiën Toekomstbestendige gemeente Tubbergen en ambtelijke organisatie Noaberkracht

Terug naar navigatie - Financiën Toekomstbestendige gemeente Tubbergen en ambtelijke organisatie Noaberkracht

Financiën

Terug naar navigatie - Financiën

 

Actelijn 1 Samenlevingsgerichte bestuursstijl

2023

2024

2025

2026

Werkbudget participatie

 

30.000

30.000

40.000

  In de perspectiefnota 2024  is een bedrag van €100.000 beschikbaar gesteld en gestort in de “Reserve Coalitieakkoord 2022 – 2026”.