Financieel hoofdstuk

In deze paragraaf treft u een samenvattend overzicht aan van de verschillende financiële mutaties voor het jaar 2023 op basis van bestaand beleid. Dit kunnen autonome ontwikkelingen zijn of zaken waarover reeds besluitvorming heeft plaatsgevonden.

Omschrijving	€ x 1.000
Mei circulaire 2023
- hogere algemene uitkering	1.034
- totaal te ramen (stel)posten	-739
- totaal te ramen taakmutaties	-62
Tweede Kamerverkiezingen	-75
Inhuur griffier en werving nieuwe griffier	-90
Liquidatiesaldo Soweco	126
Rente schatkistbankieren	135
Sociaal Domein	-35
Stelpost centrumontwikkeling	184
Onderuitputting kapitaallasten	279
Indexering prijsgevoelige budgetten	-149
Inzet stelpost prijscompensatie	149
Hogere leges	472
Overige kleine(re) verschillen	-8
Totaal	1.221

 

Meicirculaire 2023

De algemene uitkering laat voor het jaar 2023 op grond van de meicirculaire 2023 een budgettair voordeel zien van € 233.000. Specificatie:

Meicirculaire 2023	€ x 1.000
Hogere algemeen uitkering	1.034
Totaal te ramen (stel)posten	-739
Totaal te ramen taakmutaties	-62
Voordeel	233

In de meicirculaire is het accres geactualiseerd op basis van de Voorjaarsnota 2023.  Voor het jaar 2023 is er sprake van een opwaartse bijstelling van het accres. Een aantal investeringsfondsen (Klimaatfonds, Mobiliteitsfonds (ontsluiting nieuwe woningen) en Stikstoffonds) worden uitgezonderd op de accresrelevante uitgaven. Vanuit dit hogere accres moeten gemeenten ook de gevolgen van de loon- en prijsontwikkeling opvangen. Vandaar ook dat de bestaande stelposten voor loon- en prijscompensatie naar boven worden bijgesteld. In het vervolg van dit programmajournaal 2023 komen we terug op de inzet van deze stelposten. Voor prijscompensatie betreft het een verhoging van € 147.000 en voor looncompensatie gaat het om een bedrag van € 481.000. 

Naast het aanpassen van de stelposten voor loon- en prijscompensatie zijn er ook twee specifieke mutaties verwerkt in de vorm van stelposten.

Participatie
De omvang van de integratie-uitkering Participatie wijzigt als gevolg van de toekenning van de loon- en prijsbijstelling 2023 (€ 114,97 miljoen in 2023, aflopend naar € 95,96 miljoen in 2028). De verdeling van de bedragen per gemeente wijzigt door actualisatie van de verdeling van de Wsw-middelen. Daarnaast is sprake van wijzigingen in de verdeling van de bedragen per gemeente door aanpassing van de drempelbedragen in de verdeling van de middelen beschut werk. Met de Voorjaarsnota heeft het kabinet besloten om gemeenten te compenseren voor de bijzondere verhoging van het wettelijk minimumloon voor medewerkers in de Wsw. Voor Tubbergen betekent dit een verhoging van IU participatie in 2023 van € 217.000. Deze mutatie wordt functioneel toegevoegd aan de bestaande raming op het product Sociale werkvoorziening.

Brede impuls combinatiefuncties/buurtsportcoaches
Op 8 februari 2023 is de Regeling specifieke uitkering voor sport en bewegen, gezondheidsbevordering, cultuurparticipatie en sociale basis 2023-2026 (SPUK-SGCS, ook wel ‘brede SPUK”) gepubliceerd. Voor de bestaande Brede Regeling Combinatiefuncties betekent dit een wijziging van het type uitkering van een decentralisatie uitkering naar een specifieke uitkering. De inkomensoverdracht vindt niet meer plaats via het gemeentefonds, maar zal dus via de specifieke uitkering plaatsvinden. Voor Tubbergen betekent dit een structurele verlaging van de algemene uitkering van € 106.000. Hier tegenover wordt met ingang van het jaar 2023 een lagere raming van de kosten van de buurtsportcoaches op het product beleid en uitvoering sportbeleid opgenomen van eenzelfde bedrag.

Taakmutaties

Het saldo van de hogere algemene uitkering is geen pure “winst”. We dienen rekening te houden met de taakmutaties die benoemd zijn door het rijk. Taakmutaties zijn middelen die met een bepaald oogmerk aan het gemeentefonds zijn toegevoegd of onttrokken, maar waar geen bestedingsverplichting aan ten grondslag ligt. Wanneer ze nieuw zijn worden ze eenmalig afzonderlijk benoemd om inzicht te creëren waaraan het rijk meer of minder geld gaat besteden. Maar het uitgangspunt van de gehele algemene uitkering is en blijft dat de middelen vrij aanwendbaar zijn. Binnen de gemeente Tubbergen kennen we de lijn dat voor deze taakmutaties een stelpost wordt opgenomen in afwachting van te ontwikkelen beleid. Zodra door college en raad wordt ingestemd met het ontwikkelde beleid kan een beroep worden gedaan op deze stelpost(en). Indien ervoor wordt gekozen geen beleid te ontwikkelen dan kan de stelpost vrijvallen ten gunste van de algemene middelen. Voor 2023 zijn er een aantal kleine taakmutaties maar ook een aantal  wat grotere die hierna worden benoemd en toegelicht:

Flankerend beleid energiearmoede
Het kabinet stelt in totaal incidenteel € 200 miljoen voor de jaren 2022 tot en met 2024 beschikbaar om een stapeling van sociale en maatschappelijke problemen als gevolg van de hoge inflatie te voorkomen. Van dit bedrag wordt in 2023 in totaal € 50 miljoen via het gemeentefonds aan gemeenten beschikbaar gesteld voor de verwachte extra inzet die nodig zal zijn op het gebied van vroegsignalering en om gemeenten tegemoet te komen in het verwachte extra beroep op bijzondere bijstand. Voor Tubbergen gaat het om een incidenteel bedrag in het jaar 2023 van € 24.000 waarvoor. In een latere circulaire worden gemeenten geïnformeerd over de middelen voor 2024 en de verdeling daarvan.

Dienstverlening gemeenten aanpak armoede en schulden
Voor de Aanpak Geldzorgen, Armoede en Schulden, die in juli 2022 aan de Tweede Kamer is gepresenteerd, heeft het kabinet in 2023 in totaal € 118 miljoen beschikbaar gesteld. Van deze middelen wordt € 40 miljoen via het gemeentefonds aan gemeenten beschikbaar gesteld als investering in betere dienstverlening door gemeenten op het gebied van armoede en schulden. Voor Tubbergen  gaat het om een incidenteel bedrag van € 19.000 in 2023. Gemeenten kunnen deze middelen inzetten om aan de slag te gaan met de prioriteiten van de Aanpak geldzorgen, armoede en schulden, zoals het verdubbelen van het gebruik van de schuldhulpverlening en het tegengaan van kinderarmoede.

Leerlingenvervoer Oekraïne
Eind januari 2023 zijn er meer dan 88.000 vluchtelingen uit Oekraïne naar Nederland gekomen en ingeschreven in de basisregistratie personen (BRP), onder wie circa 18.000 kinderen en jongeren. Scholen en gemeenten spannen zich in om deze leerlingen onderwijs te bieden. Hier hoort in sommige gevallen ook het vervoer naar de school bij. De decentralisatie-uitkering ziet toe op de periode van januari 2023 tot en met 31 juli 2023. Voor Tubbergen een eenmalig bedrag van € 17.000 in 2023. 

Taal voor ontheemden uit Oekraïne
Ontheemden uit Oekraïne hebben nu beperkte mogelijkheden om de Nederlandse taal op vrijwillige basis te leren. Om een hogere arbeidsparticipatie te stimuleren, het mogelijk te maken voor Oekraïners om werk te doen dat past bij hun vaardigheden en opleiding en om deel te kunnen nemen aan de Nederlandse maatschappij, is het leren van de Nederlandse taal essentieel. Deze middelen (€ 15 miljoen) hebben tot doel het gemeentelijke aanbod van taalonderwijs aan volwassen ontheemden uit Oekraïne te stimuleren. Voor Tubbergen een eenmalig bedrag van € 8.000 in 2023. 

Maatschappelijke begeleiding
Conform artikel 18 van de Wet inburgering 2013 voorziet het college in de maatschappelijke begeleiding van inburgeringsplichtige asielmigranten en hun gezinsleden. Gemeenten ontvangen hiervoor in 2023 in totaal circa € 12,9 miljoen. Voor Tubbergen een eenmalig bedrag van € 17.000 in 2023. 

Tweede Kamer verkiezingen

Op woensdag 22 november 2023 worden extra verkiezingen voor de Tweede Kamer gehouden. Met deze extra verkiezingen in 2023 is geen rekening gehouden om de simpele reden dat verkiezingen voor de Tweede Kamer eerst in 2025 waren voorzien.  De kosten voor deze extra verkiezingen worden geraamd op ongeveer € 75.000.  Het rijk heeft aangeven geen extra compensatie aan gemeenten te verstrekken voor het organiseren van deze extra verkiezingen.

Liquidatiesaldo Soweco

In 2022 is de liquidatie van Soweco afgerond. Het liquidatiesaldo is verdeeld over de deelnemende gemeenten. De grondslag voor verdeling van het resultaat is het aantal arbeidsjaren. Het aandeel van Tubbergen is op basis hiervan 8,76%. Dit maakt dat het aandeel van het resultaat voor Tubbergen € 832.000 bedraagt. Dit voordeel is meegenomen in de jaarrekening 2022 van de gemeente Tubbergen. Inmiddels blijkt dat de verdere uitwerking van deze liquidatie  vooral als gevolg van de daadwerkelijke verkoop van onroerend goed nog wat voordeliger uitpakt. Dit levert voor de gemeente Tubbergen een extra voordeel op van € 126.000

Rente schatkistbankieren

Door het oplopen van de verschillende rentetarieven ontvangt de gemeente Tubbergen ook weer een rentevergoeding op de tegoeden die in het kader van het zogenaamde "schatkistbankieren" bij het Rijk zijn gestald. Voor 2023 betreft het een bedrag van € 135.000

Inhuur griffier en werving nieuwe griffier

Als gevolg van ziekte binnen de Griffie moet noodgedwongen worden ingehuurd en moet een werving worden opgestart.

Sociaal Domein

De, per saldo, hogere lasten van € 35.000 binnen het sociaal kunnen als volgt worden gespecificeerd

Omschrijving	€ x 1.000
Vervoer	-80.000
Wmo	45.000
Totaal	-35.000

 

Vervoer

De aanbesteding van het doelgroepenvervoer (van en naar dagbesteding, jeugdhulplocaties, leerlingenvervoer en incidenteel vervoer (regiotaxi)) is inmiddels afgerond. Ontwikkelingen van de afgelopen jaren hebben in deze aanbesteding geleid tot hogere tarieven voor alle vormen van vervoer. Ontwikkelingen die van invloed zijn, zijn o.a. de oorlog in Oekraïne, dat aanbieders moeten voldoen aan de gestelde duurzaamheidseisen (aansluiting bij het landelijk convenant voor zero-emissie vervoer) en er is een toenemende druk op de vervoerders door enerzijds een tekort aan chauffeurs en anderzijds een toenemende vraag voor vervoer.

Wet Maatschappelijke Ondersteuning

De verlaging van het WMO budget bestaat uit drie onderdelen:

• Verlagen van het budget voor trapliften met €25.000: er zijn in de eerste helft van 2023 minder trapliften verstrekt dan begroot. De verwachting is dat dit in de tweede helft van dit jaar hetzelfde is.
• Verhogen van het budget voor woningaanpassingen met €10.000: in tegenstelling tot de trapliften, zijn er in 2023 wel meer woningaanpassingen dan begroot. Hierbij is rekening gehouden met de woningaanpassingen die al plaats hebben gevonden en de woningaanpassingen die voor de rest van het jaar op de planning staan.
• Verlagen van het budget voor huishoudelijke ondersteuning met €30.000: van dit bedrag heeft €5.000 betrekking op de module maaltijdverzorging en €25.000 op de module regie. Bij beide modules is het aantal clienten afgenomen waardoor de kosten lager zijn dan begroot.

Stelpost centrumontwikkeling

Met het “on hold” zetten van het Glashoes is de financiële dekking van de oorspronkelijke plannen en besluitvorming betreffende het Glashoes bevroren. Voor het structurele deel van de dekking is een meerjarige (structurele) stelpost van € 184.000 opgenomen in de begroting van de gemeente Tubbergen. Deze stelpost wordt naar verwachting niet in 2023 aangesproken en valt dus op incidenteel basis vrij in het jaar 2023 wat een meevaller oplevert.

Onderuitputting kapitaallasten

Niet alle voor 2023 geplande en in de begroting 2023 opgenomen investeringen worden ook daadwerkelijk (volledig) in 2023 uitgevoerd. Dit levert een voordeel op voor de kapitaallasten (rente en afschrijving). De nieuwbouw van de basisschool in Geesteren is hier een voorbeeld van. 

Prijsindexatie / inflatie
De gevolgen van de hoge prijzen (inflatie) is ook binnen de begroting van de gemeente Tubbergen voelbaar.  Naast een doorwerking van de hogere energieprijzen vanuit Noaberkracht (€ 10.500) en het aanpassen van de bijdrage aan de Stichting Participatie Noaberkracht (SPN) voor een bedrag van € 7.200 en de hogere contributies van een aantal abonnementen  voor een bedrag van € 14.000 spelen vooral de indexering van de verschillende subsidies en het contract betreffende ondersteunende werkzaamheden  in het kader van de Wet Onroerende Zaak Belasting (OZB) een rol.

Indexering subsidies voorliggende voorzieningen en subsidies sport

Verschillende instanties die subsidies van ons ontvangen worden, net als gemeenten zelf, ook geconfronteerd met een stijging van lonen en prijzen.  Uitgaande van het handhaven van de overeengekomen dienstverlening is het niet meer dan billijk dat deze instanties ook (deels) worden gecompenseerd voor de gestegen lonen en prijzen. het gaat hier om een bedrag van € 71.000.

Ondersteunende werkzaamheden Wet Onroerende Zaak Belasting (WOZ)

Vanwege een aflopend contact zijn wij middels een openbare Europese aanbesteding een nieuw contract aangegaan voor de ondersteuning in een aantal WOZ-diensten; o.a. de herwaardering en bezwaar en beroep. Vanwege een landelijke trend van forse toename in bezwaar en beroep op WOZ-waarden is de contract waarde fors hoger  uitgevallen dan de contactwaarde in de afgelopen jaren. Ongeveer € 46.000 per jaar. Het contract is voor de komende 3 jaar afgesloten.

Stelpost prijscompensatie

We houden in de (meerjaren)begroting rekening met een jaarlijkse stijging van de lonen de prijzen. Dit doen we door stelposten op te nemen in afwachting van de werkelijke stijgingen van zowel de lonen als de prijzen. De stelpost prijscompensatie 2023 zetten we nu in ter dekking van de gestegen kosten voor een bedrag van € 149.000

Hogere leges

De hogere inkomsten van de bouwleges zijn  ontstaan door de  hoeveelheid bouwplannen. Door de ruime aantallen nieuwbouwwoningen met de daarbij ontvangen leges geven een grotere opbrengst dan is begroot.  Daarnaast zijn er zijn procedures voor grotere bouwplannen afgerond.